Dziedzina nauki i techniki oraz działalności ludzkiej zajmująca się przekazywaniem danych (wiadomości) na odległość za pośrednictwem sygnałów, najczęściej elektrycznych. Pod względem zastosowania rozróżnia się telekomunikację: porozumiewawczą (obejmującą realizację łączności dwukierunkowej między dwoma lub liczniejszymi punktami), rozsiewczą (obejmującą realizację łączności jednokierunkowej między jednym punktem nadawczym a dużą liczbą punktów odbiorczych) oraz zbiorczą (obejmującą realizację łączności jednokierunkowej pomiędzy dużą liczbą punktów nadawczych a jednym punktem odbiorczym). Ze względu na rodzaj przekazywanych wiadomości rozróżnia się m.in.: telefonię, telegrafię, radiofonię, telewizję.
Telewizja:
Dział telekomunikacji zajmujący się przesyłaniem na odległość ruchomych obrazów wraz z towarzyszącym im dźwiękiem za pomocą sygnałów elektrycznych. Ze względu na zastosowanie rozróżnia się: telewizję programową oraz telewizję użytkową (umożliwiającą obserwację zjawisk lub kontrolę procesów w przemyśle, badaniach naukowych, itp.).
Telewizja programowa:
Telewizja nadająca programy informacyjne, edukacyjne, artystyczne, rozrywkowe i sportowe dla szerokiego ogółu odbiorców. Funkcjonuje od 1928 w USA i od lat 30. w Europie (Francja, ZSRR, Niemcy, Wielka Brytania) - w Polsce od 1956. Pod względem organizacyjnym i prawnym wyróżnia się telewizje programowe: rządowe, autonomiczne (publiczne) i prywatne (komercyjne).
Telewizor:
Odbiornik telewizyjny, urządzenie elektroniczne przeznaczone do odbierania sygnałów telewizyjnych nadawanych przez telewizyjne stacje nadawcze w postaci fal elektromagnetycznych i do przetwarzania tych fal w obrazy i towarzyszący im dźwięk. Telewizor składa się zasadniczo z trzech torów: wizji (m.in. głowica wysokiej częstotliwości, wzmacniacz pośredniej częstotliwości, wzmacniacz wizji, kineskop), fonii (m.in. demodulator, wzmacniacz mocy, głośnik) i synchronizacji (m.in. generatory i wzmacniacze odchylania pionowego i poziomego), a ponadto z układu zasilania. Telewizor do odbioru obrazów kolorowych posiada również tor chrominancji, układ dekodera (zamieniający sygnały chrominancji i luminancji na trzy sygnały barw podstawowych) oraz trzy oddzielne wzmacniacze sygnałów RGB. Układ dekodera telewizora do odbioru obrazów kolorowych różny jest dla poszczególnych systemów telewizyjnych, jednak większość obecnie produkowanych telewizorów posiada dekoder dostosowany do odbioru programów nadawanych w różnych standardach.
Systemy telewizyjne:
Systemy określające zasady i metody wytwarzania oraz przesyłania sygnałów telewizyjnych, a także parametry tychże sygnałów. Analogowe systemy emisyjne oznaczone są literami: B (Szwajcaria - 625 linii, 50 pól obrazu, odległość nośnych 5,5 MHz, szerokość kanału emisji 7 MHz), G (Niemcy - 625 linii, 50 pól, odległość 5,5 MHz, kanał 8 MHz), D (Polska - 625 linii, 50 pól, odległość 6,5 MHz, kanał 8 MHz) lub M (USA - 525 linii, 60 pól, kanał 6 MHz). Oprócz standardów telewizji monochromatycznej (tzw. czarno-białej) istnieją 3 systemy wytwarzania obrazu telewizji kolorowej: system PAL, SECAM, NTSC. Nowe systemy (PALplus, MAC) posługują się ekranem o formacie 16:9 (dotąd 4:3), uniezależnionym od liczby linii wybierania (525 lub 625). Wyraźną poprawę jakości obrazu (porównywalną do obrazu kinowego) oferują systemy HDTV (High Definition Television) o dużej rozdzielczości, jak np. japoński MUSE (1125 linii, 60 pól) czy europejski EU95 (1250 linii, 50 pól).
System NTSC:
System NTSC (z ang. National Television System Committee), pierwszy system telewizji kolorowej opracowany w USA w 1953 przez zrzeszenie amerykańskich firm telewizyjnych. Polega na przekształcaniu sygnałów barw podstawowych na trzy inne sygnały: jeden sygnał luminancji Y oraz dwa sygnały chrominancji. Cechą charakterystyczną systemu jest to, że stosuje się w nim modulację kwadraturową podnośnej chrominancji, która umożliwia przesyłanie dwóch niezależnych sygnałów na jednej fali nośnej. Istota modulacji kwadraturowej polega na tym, że dwie podnośne chrominancji o tej samej częstotliwości są przesunięte względem siebie w fazie o 90 stopni. Obie te podnośne są modulowane amplitudowo przez dwa niezależne sygnały o modulowanej amplitudzie, która odpowiada nasyceniu koloru oraz fazie, która odpowiada jego barwie. Przy modulacji kwadraturowej są stosowane układy bez fali nośnej i dlatego widmo sygnału wyjściowego zawiera tylko wstęgi boczne modulacji. A więc jeśli sygnał modulujący jest równy zeru, to sygnał wyjściowy jest także równy zeru. Poważną wadą systemu NTSC jest jego duża niestałość kolorów odbieranych obrazów (NTSC - Never Twice the Same Colour ), gdyż system ten jest bardzo wrażliwy na wszelkie zmiany przesunięcia fazowego sygnału chrominancji.
System PAL:
System PAL (z ang. Phase Alternation Line), system telewizji kolorowej, udoskonalona wersja amerykańskiego systemu NTSC, przystosowana do europejskich norm telewizji czarno-białej. W systemie PAL zmniejszono wrażliwość na zniekształcenia fazowe, będące powodem nieprawidłowego odtwarzania kolorów w systemie NTSC, przez przełączanie co jedną linię fazy sygnału podnośnej modulowanej sygnałem różnicowym R-Y (zmiana fazy co linię). System PAL został opracowany w Niemczech w 1963. Do zalet systemu PAL należą łatwość miksowania oraz następująca obok kompensacji zniekształceń fazowych kompensacja także zniekształceń kwadraturowych.
System SECAM:
System SECAM (z francuskiego Séquentiel en Couleur ŕ Mémoire) jest systemem telewizji kolorowej kolejno-równoczesnym. Oznacza to, że stale (w sposób ciągły ) jest przesyłany tylko sygnał luminancji obrazu, a sygnały różnicowe przesyłane są kolejno co drugą linię analizy. W wyniku tego powstaje kombinowany sygnał chrominancji, który na przykład dla linii n odpowiada sygnałowi różnicowemu R-Y , a dla linii n+1 sygnałowi różnicowemu B-Y. Drugą charakterystyczną cechą systemu SECAM jest zastosowanie modulacji częstotliwościowej sygnału podnośnej, przy czym sygnałem modulującym jest wspomniany kombinowany, zmieniający się co linię sygnał różnicowy. System SECAM jest najmniej wrażliwy na zniekształcenia fazy różnicowej i wzmocnienia różnicowego. Podnośna chrominancji występuje również przy braku sygnału modulującego. System SECAM został opracowany we Francji w 1959-1963 na bazie amerykańskiego systemu NTSC. System SECAM stosowany był w Polsce do początku lat 90., kiedy to telewizja zmieniła system nadawania na system PAL.
Parametry systemu telewizyjnego:
Kształt obrazu, sposób wybierania, liczba linii, rozdzielczość, częstotliwość powtarzania, zakres i liniowość odtwarzania luminancji, zakres i wierność odtwarzania barw.
Wybieranie (adresowanie):
Wybieranie jest to zespół czynności mających na celu ustalenie kolejności analizy (nadawania) i syntezy (odtwarzania) poszczególnych elementów obrazu. Teoretycznie istnieje nieskończenie wiele sposobów wybierania, można wyróżnić np. wybieranie liniowe zwykłe (kolejnoliniowe), wybieranie międzyliniowe, wybieranie międzypunktowe, a każde z nich może być poziome lub pionowe.
Rozdzielczość pozioma:
Rozdzielczość obrazu telewizyjnego wyraża się maksymalną liczbą czaro-białych elementów obrazu odtwarzanych w kierunku poziomym, określoną na odcinku o długości równej wysokości obrazu. Zależy w zasadniczy sposób od pasma częstotliwości w układach przenoszących sygnał wizyjny. Gdy pasmo będzie wąskie impulsy utracą ostre zbocza, przejścia od czerni do bieli będą łagodne, wąskie i strome impulsy odpowiadające drobnym szczegółom zostaną osłabione lub nawet wyeliminowane, obraz będzie nieostry i pozbawiony wielu szczegółów.
Telekomunikacja: